ZKwP::Odział-Krakow ::

Historia Oddziału Krakowskiego Związku Kynologicznego w Polsce - Część V

Sędziowie Oddziału Krakowskiego ( 55, w tym czynnych 31 )

Zmarli: Teodor Marchlewski, Stanisław Madeyski, Jan Zygmunt Robel, Adam Lardener, Jadwiga Dyakowska, Marian Burek, Halina Pasionek, Maria Krynicka, Halina Woner, Tadeusz Gawor, Teresa Marekowska, Tadeusz Sanicki, Kazimierz Tarnowski, Emil Kalmus, Aleksander Rybik, Andrzej Woźniakowski, Henryk Wartalski,Ryszard Kozioł

Nieczynni: Aleksander Drozdowski, Maria Unrug, Danuta Szczepańska, Halina Wardyńska, Małgorzata Ziąbka, Janusz Michalski, Andrzej Drożdż.

Czynni: Elżbieta Junikiewicz, Ewa Bukład, Bogumiła Gmińska, Teresa Stupnicka, Magdalena Musiał, Zdzisława Różewicz-Zielińska, Irena Broszkiewicz, Dorota Pawlikowska-Rosół, Wiesława Misterka-Kluska, Zofia Mrzewińska, Zofia Karolczyk, Bożena Banasiewicz, Monika Berger, Monika Kuriata-Okarmus, Małgorzata Wieremiejczyk-Wierzchowska, Zdzisław Kitliński, Agnieszka Paciorek, Wojciech Tarnowski, Marek Szczepański, Paweł Tiachnybok, Jacek Lewkowicz, Bożena Kalinowska, Anna Kochan, Anna Dominiak, Grzegorz Robak, Bogusław Chmiel, Zdzisław Borowiec, Paweł Osak, Joanna Więcławek-Paudyn, Anna Chlebek

Działacze Oddziału Krakowskiego odznaczeni Honorowym Członkostwem Związku za zasługi dla kynologii przez ówczesne kolejne Zjazdy Delegatów

zdjęcie z 1934

Prof. dr Teodor Marchlewski (1899–1962) – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Stypendysta Rockefellera, docent, a następnie profesor z zakresu hodowli zwierząt na wydziale Rolniczym UJ, biolog, genetyk i zootechnik. Prekursor kynologii łowieckiej w Polsce. Inicjator i organizator imprez kynologicznych na ziemi krakowskiej przed II wojną światową, m.in. pierwszych krakowskich jesiennych konkursów dla wyżłów w 1937 r., gdzie sędziował razem z Adamem Lardemerem i Janem Zygmuntem Roblem, drugich jesiennych prób polowych dla wyżłów w 1938 r. w Zielonkach k. Krakowa oraz pierwszych krakowskich field-trialsów wiosną 1939 r.Od 1935 r. współpracował z Ministerstwem Spraw Wojskowych w ramach specjalnej akcji kynologicznej, mającej na celu wyhodowanie typu psa nadającego się do służby meldunkowej w wojsku. W zorganizowanej w tym celu psiarni badał cechy psychiczne i użytkowe różnych ras. Od 1926 r. do II wojny światowej w naukowych czasopismach krajowych i zagranicznych opublikował szereg prac z zakresu kraniologii i genetyki psa, a także anatomii oraz hodowli psa myśliwskiego.6.11.1939 r. wraz z innymi profesorami UJ podczas Sonderaktion Krakau został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen-Oranienburg pod Berlinem. Po wyzwoleniu utworzył Instytut Zootechniki (jako Instytut resortowy przy Ministerstwie Rolnictwa), którego był pierwszym Dyrektorem. Współtwórca Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie. Autorytet z zakresu kynologii, doskonały znawca psów myśliwskich. Międzynarodowy sędzia kynologiczny wystawowy i prób pracy psów myśliwskich. Za zasługi naukowe dla dobra m.in. kynologii został laureatem państwowej nagrody naukowej I stopnia, odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I Klasy, 2 razy Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą, Orderem Odrodzenia Polski, a za zasługi dla kynologii łowieckiej na polu racjonalnej hodowli wyżła i selekcji jego naturalnych uzdolnień Związek Łowiecki w Polsce przyznał mu najwyższe odznaczenie „ZŁOM”, a Związek Kynologiczny Honorowe Członkostwo, które uchwalono na Zjeździe Delegatów w 1951 r. Współorganizator Wystawy Psów Rasowych w Krakowie w 1947 r., jeszcze przed oficjalnym utworzeniem Oddziału krakowskiego. Wiceprezes Naczelnej Rady Kynologicznej odrodzonego w 1948 r. Związku Kynologicznego w Polsce. Współzałożyciel Oddziału w Krakowie. Prezes Naczelnej Rady Łowieckiej. Przewodniczący Rady Naukowej Związku. Niezwykle czynny działacz kynologiczny w okresie międzywojennym i po wyzwoleniu, także we władzach naczelnych Związku. Znany hodowca pointerów ”Kujawia”,kontynuator tej hodowli sprzed II wojny światowej po śmierci swego ojca prof.Leona Marchlewskiego, wybitnego działacza kynologii międzywojennej.

Dr Jan Zygmunt Robel ( 1886-1962) – wybitny naukowiec, dr chemii. Aresztowany razem z prof. Teodorem Marchlewskim i wywieziony do obozu przez niemieckiego okupanta W latach 1943 – 1945 prowadził badania dowodów rzeczowych zbrodni katyńskiej, za co był w III 1945 roku aresztowany przez NKWD. Po opuszczeniu więzienia prowadził także badania nad zbrodniami nazistowskimi, które okupant niemiecki dokonywał przy użyciu m.in. substancji toksycznych. Po wojnie długoletni kierownik naukowy Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie. Autor szeregu prac z dziedziny toksykologii. Członek wielu stowarzyszeń przyrodniczych i społecznych. Jako znany bibliofil otrzymał Order „Białego Kruka”, przyznany przez Stowarzyszenie Bibliofilów. Znawca fizjologii, genetyki i hodowli zwierząt. Położył znaczne zasługi dla kynologii tak w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej. Członek Wydziału Wykonawczego Małopolskiego Towarzystwa Łowieckiego O/Kraków w latach 1936–1939. Członek władz Polskiego Związku Łowieckiego w latach 1946–1960. Współzałożyciel odrodzonego Związku Kynologicznego w Polsce w 1948 r., a następnie współzałożyciel Oddziału w Krakowie. Członek Rady Naukowej Związku. Wieloletni przewodniczący Sądu Organizacyjnego O/Kraków. Hodowca jamników szorstkowłosych „Eriot”. Międzynarodowy sędzia wystawowy psów myśliwskich i prób pracy Polski Związek. Łowiecki uhonorował go najwyższym odznaczeniem „ZŁOM”. Znajomość psychologii i umiejętność układania psów użytkowych ułatwiały mu wespół z innymi pasjonatami szkolenia organizowanie na wzór angielski amatorskiego szkolenia psów towarzyszy. Był pierwszym obok Teodora Marchlewskiego sędzią na ringach posłuszeństwa i egzaminach Psa Towarzysza, jak również współautorem regulaminów w tym zakresie. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1951 r.

Prof. dr Jadwiga Dyakowska (1905–1992) – profesor botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracownik PAN w Instytucie Botaniki im. Władysława Szafera w Krakowie. W roku 1983 Jej imieniem nazwano Pracownię Historii Botaniki w Muzeum Botanicznym. Współzałożyciel O/Kraków. Międzynarodowy sędzia wystawowy oraz prób pracy. Pierwsza przewodnicząca Głównej Komisji Szkolenia Psów. Przewodnicząca Klubu Ras Polskich powstałego 18.06.1978 r. z sekcjami ds. polskich owczarków nizinnych w O/Bydgoszcz oraz ds. owczarków podhalańskich w O/Zakopane. Członek ogólnokrajowej Komisji Hodowlanej dla spraw owczarka niemieckiego. Przewodnicząca Klubu Sędziów Ras Pasterskich i Owczarskich. Współtwórca powojennego wzorca owczarka podhalańskiego. Wykładowca i egzaminator dla asystentów i przyszłych sędziów w szczególności z zakresu genetyki. Hodowca pierwszych w Polsce owczarków szetlandzkich „Złoto Offiru”. Członek Naczelnych władz Związku oraz członek Prezydium Kolegium Sędziów. Przedstawiciel Związku na Zjeździe FCI w Czechosłowacji w 1965 r. Członek kolegium redakcyjnego czasopisma „Pies”. Członek honorowy belgijskiego Klubu PON-a i Owczarków Podhalańskich „Smydia”, która to nazwa powstała z połączenia Jej nazwiska i Mec. Smyczyńskiego. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1965 r.

Mgr inż. Stanisław Madeyski (1889–1982) – współzałożyciel O/Kraków. Prezes Oddziału przez pierwszych 10 lat, a następnie jego honorowy przewodniczący.
W latach 1953–1961 organizator wystaw psów rasowych w Krakowie oraz inicjator otwarcia i prowadzenia ksiąg wstępnych. Od 1953 r. organizował też pokazy psów rasowych, co przysporzyło Oddziałowi nowych członków i sympatyków. Współdziałał także przy organizowaniu amatorskiego szkolenia psów i wprowadzeniu w Polsce pierwszego Ringu Posłuszeństwa w 1958 r. w czasie V Wystawy psów rasowych w Krakowie. Członek Plenum Zarządu Głównego Związku.
Sędzia międzynarodowy wystawowy i prób pracy psów myśliwskich. Współpracował ze Związkiem Łowieckim. Inicjator powołania Komisji Upowszechniania Psów Myśliwskich przy Wojewódzkiej Radzie Łowieckiej, do której weszli myśliwi-kynolodzy oraz znani hodowcy. W O/Kraków prowadził sekcję użytkowych psów myśliwskich. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1965 r.

na zdjęciu od lewej Prof.Ewy na jego jubileuszu z Dr.Henrykiem Derezińskim

Prof. dr Zygmunt Ewy (1913–1994) – Uczony polski. Kierownik Katedry Fizjologii Zwierząt Akademii Rolniczej w Krakowie. Przewodniczący Rady Naukowej Zakładu Fizjologii Zwierząt Instytutu Zootechniki a zarazem kierownik tego Zakładu.. Autor publikacji z zakresu fizjologii zwierząt. Dr weterynarii. o specjalizacji endokrynologia. Członek Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. W roku 1988 Akademia Rolniczo – Techniczna w Olsztynie nadała Mu zaszczytny tytuł Doktora honoris causa. W czasie studiów należał do Korporacji Akademickiej „Fidelia Leopolnensis”.
Członek założyciel O/Kraków oraz członek Zarządu Oddziału i jego wieloletni działacz. Długoletni przewodniczący Rady Naukowej Związku. Jeden z współtwórców powojennego wzorca owczarka podhalańskiego. Zawsze otwarty na inicjatywy Oddziału, jego członków, z zapałem i bezinteresownie leczący psy. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1978 r.

Mgr Ewa Bukład – prawnik. Długoletni skarbnik Zarządu Oddziału. Kierownik sekcji owczarków niemieckich, dogów i dobermanów, następnie psów pasterskich. Przewodnicząca Oddziałowego Sądu Koleżeńskiego. Obecnie Rzecznik Dyscyplinarny w Oddziale krakowskim. Opiekun sekcji owczarków niemieckich i psów pasterskich. Hodowca owczarków niemieckich „Tomarctos”. Członek Zarządu Klubu Owczarka Niemieckiego, przewodniczaca Klubu Polskiego Owczarka Nizinnego, wiceprzewodnicząca Klubu Owczarka Podhalańskiego. Członek Rady Naukowej Związku. Długoletnia przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej (ponad 20 lat).
Członek Kapituły odznaczeń. Do maja 2009 r. członek Plenum Zarządu Głównego i Głównej Komisji Hodowlanej przez dwie kadencje. Międzynarodowy sędzia wystawowy od 7.11.1972 r. i prób pracy psów niemyśliwskich od 5.02.1977 r. Wykładowca na kursach dla asystentów i przyszłych sędziów.
Autor publikacji o owczarkach podhalańskich, owczarkach kaukaskich i środkowoazjatyckich. Współautor projektów komentarzy do wzorców ras: polskiego owczarka nizinnego, owczarka podhalańskiego oraz charta polskiego. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1978 r.
Za aktywną współpracę w promowaniu ras polskich – polskiego owczarka nizinnego i owczarka podhalańskiego w Niemczech - tamtejszy Klub Ras Polskich APH przyznał jej w roku 1994 z okazji 20 Lecia tegoż Klubu - złotą odznakę Honorowego Członkostwa APH. Za udział natomiast w „Posiadach Góralskich” wraz z zakopiańskimi Bacami i ich podhalanami, po zdanym „fachowym” egzaminie otrzymała tytuł „Bacowej Baców” wraz z pięknym dyplomem i stosownym wierszem z podpisami „Starszyzny Bacowskiej „.

Danuta Szczepańska – wieloletni, niemal od założenia O/Krakow jego działacz, jako wiceprzewodnicząca Zarządu Oddziału ds. hodowlanych. Międzynarodowy sędzia wystawowy. Członek Rady Naukowej Związku. Członek władz centralnych Związku, w tym Zarządu Głównego, Głównej Komisji Rewizyjnej oraz członek Prezydium Kolegium Sędziów. Członek Głównej Komisji Hodowlanej. Przewodnicząca Klubu Sędziów Ras do Towarzystwa. Przewodnicząca Klubu Dalmatyńczyków – do czasu jego rozwiązania. Hodowca pudli i pekińczyków „Dawi”. Obecnie ze względu na stan zdrowia zrezygnowała z działalności związkowej, której poświęciła wiele lat życia. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1978 r.

Mgr Halina Wonerowa (1913–1991) – prawnik. Długoletni działacz O/Kraków od 1952 r., m.in. sekretarz, a następnie wiceprzewodnicząca ds. hodowlanych, potem przewodnicząca Zarządu Oddziału.
Członek Głównego Sądu Koleżeńskiego. Członek Plenum Zarządu Głównego. Przewodnicząca Klubu Sędziów Spanieli. Przedstawiciel Związku na Zjeździe FCI w Monte Carlo w 1967 r. Od 1967 r.
Członek Komisji do wydawania orzeczeń o wpisach do Księgi Wstępnej, oceny na przeglądach, typowania do hodowli psów o typie ogara, a nieodpowiadającym standardowi ogara polskiego. Aktywny uczestnik odradzającego się po II wojnie światowej życia kynologicznego w Polsce. Brała czynny udział w reaktywowaniu rasy ogara polskiego. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1979 r

Mgr Maria Krynicka (1920–2006) – znany historyk sztuki, kustosz Muzeum Narodowego w Krakowie. Wybitny znawca starodruków. Żołnierz AK, członek Kresowego Ruchu Patriotycznego. Sekretarz Polskiego Stronnictwa Kresowego.
Długoletni, aktywny działacz Oddziału Krakowskiego. Członek założyciel Światowej Unii Jamnika. Członek niemieckiego Klubu Jamnika. Międzynarodowy sędzia wystawowy. Przewodnicząca Klubu Jamnika. Hodowca jamników „Lisia Nora”.
Do ostatnich dni swego życia była w kontakcie z „psiarzami”, tłumacząc z języka francuskiego wzorce FCI oraz przekazywała swą bogatą wiedzę na temat przedwojennych owczarków podhalańskich i polskich chartów, które żyły podówczas w jej domu. Pozostawiła po sobie bogatą literaturę o ukochanych jamnikach. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1985 r. Była przede wszystkim
jednak szlachetnym, i życzliwym wszystkim człowiekiem.

Halina Pasionek ((1901 - 1994) - historyk sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz absolwentka Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Członek Założyciel 0/Kraków oraz członek Zarządu Oddziału. Międzynarodowy sędzia wystawowy. Na bazie uratowanych z powstania warszawskiego pekińczyków prowadziła przez wiele lat na bardzo wysokim poziomie znaną w kraju i za granicą hodowlę „Mitang”. Jej 3 uratowane z pożogi wojennej pekińczyki stały się przodkami niemal 95% czołowych egzemplarzy na wystawie specjalistycznej pekińczyków w 1968 r. Aktywny działacz w Oddziale. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 1985 r

Andrzej Woźniakowski (1921–1999) –Żołnierz AK pseudonim "Prawdzic" - adiutant Komendanta Obwodu AK działajacego m.in. w Pasmie Łysiny i Lubomierza w zgrupowaniu "Żelbet" Aresztowany przez okupanta niemieckiego w czasie akcji, i osadzony w wiezieniu w Dobczycach, został nastepnie "odbity" przez partyzantow. Wieloletni działacz O/Kraków. Przewodniczący Zarządu Oddziału przez 3 kadencje. Międzynarodowy sędzia prób pracy i charakteru, instruktor szkolenia psów. Egzaminy przeprowadzał niezwykle dokładnie, ale zawsze z szacunkiem dla zawodnika i jego czworołapego partnera. Wzór dla tych, którzy cenili użytkowość psa.
Za czasów jego prezesury powstała w O/Kraków licząca się w zawodach krakowska drużyna szkolonych psów oraz grupa pokazowa, wyjeżdżająca do innych miast Polski. których był serdecznym opiekunem. Inicjator zawodów, propagator sportu w najlepszym wydaniu, wspaniały prowadzący dla asystentów prób pracy.
Wiceprzewodniczący Głównej Komisji Szkolenia Psów. Członek Zarządu Głównego Związku, przewodniczący Komisji Instruktażowo-Kontrolnej. Członek Kapituły Odznaczeń przy ZG. Hodowca bokserów „Ocean Burz”. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1985 r.

Marian Burek (1915-1999) – członek założyciel Oddziału krakowskiego. Długoletni działacz Oddziału. Kierownik sekcji owczarka niemieckiego. Międzynarodowy sedzia wystawowy. Hodowca owczarków niemieckich „Jad-Mar. Wiedzę o swej ukochanej rasie przekazał „ następcom”, zreszta z widocznym skutkiem. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1989 roku.

Lek. wet. Ludwik Malkowski (1908–1989) – wieloletni prezes Zarządu Oddziału Krakowskiego. Z wielkim zaangażowaniem służył w każdej chwili swą energią, doświadczeniem tak w pracy związkowej, jak i w życiu codziennym, organizował szczepienia, a także brał czynny udział w organizacji wystaw i pokazów. Za aktywną pracę dla Oddziału Krakowskiego uzyskał Honorowe Członkostwo Związku w 1989 r.

Mgr Tadeusz Sanicki (1909–1993) – prawnik. Wieloletni działacz związkowy tak na forum Oddziału, jak i w Związku Łowieckim. Od 1963 r. działał w Komisji Upowszechniania rasowych psów myśliwskich przy Wojewódzkiej Radzie Łowieckiej w Krakowie, obecnie Komisji Kynologicznej przy WRN, ściśle współpracującej ze Związkiem Kynologicznym w Polsce, w tym w latach 1976–1986 oraz 1990–1993 jej przewodniczący.
Międzynarodowy sędzia wystawowy oraz prób pracy. Przekazał swą głęboką wiedzę młodszemu pokoleniu.
Powszechnie szanowany i lubiany. Zawsze chętny do pracy przy wystawach czy też w sprawach hodowlanych, szczególnie w rasach myśliwskich, w których był specjalistą. Odznaczony najwyższym odznaczeniem „ZŁOM” przez PZŁ w 1981 r. oraz szeregiem odznaczeń państwowych, m.in. Medalem „Za wolność i niepodległość” oraz „Odznaką Grunwaldu”. Honorowe Członkostwo Związku uzyskał w 1989 r. Obecnie co rok w Przylasku Rusieckim pod Krakowem odbywają się Jego imienia próby pracy wyżłów i psów małych ras myśliwskich dla uczczenia Jego zasług na tym „psiarskim polu”

Dr Elżbieta Junikiewicz – biolog. Wieloletni działacz na forum zarówno Oddziału, jak i władz centralnych Związku. Członek Zarządu Oddziału przez 2 kadencje. Rzecznik dyscyplinarny Oddziału. Hodowca cocker spanieli i pudli „Ze szczekliwego bractwa”. Kierownik sekcji pudli i psów ozdobnych. Członek Rady Naukowej Związku. Organizator i wykładowca, a zarazem egzaminator kursów asystenckich w Oddziale i na terenie całej Polski.
Jej specjalizacja to w szczególności zagadnienia genetyki, które pilnie śledzi pod kątem najnowocześniejszych wyników badań na forum światowym. Członek Plenum Zarządu Głównego przez 4-tą kadencję, w tym 2 jako wiceprzewodnicząca ds. hodowlanych, a tym samym przewodnicząca Głównej Komisji Hodowlanej. Od 5. kadencji Członek Prezydium Kolegium Sędziów, obecnie jego Przewodnicząca. Międzynarodowy sędzia wystawowy. Honorowe Członkostwo Związku uzyskała w 2001 r

W dalszej części tych wspomnień napiszę o działaczach, którzy wprawdzie jeszcze nie mają przyznanego przez Zjazd Delegatów Związku najwyższego odznaczenia, tj. Honorowego Członkostwa Związku Kynologicznego w Polce, lecz zostali docenieni i wyróżnieni odznakami związkowymi czy dyplomami.
Wyżej przedstawiony materiał oparłam na dostępnych mi źródłach, zapiskach, artykułach, czy w literaturze oraz przekazach ustnych osób żyjących w owych czasach.
Natomiast publikowane zdjęcia znajdują się w moich zasobach archiwalnych, a uzyskane zostały dzięki uprzejmości wielu osób osobiście, od rodziny, czy przyjaciół i to z terenów całej Polski, za co wszystkim bardzo dziękuję

Ewa Bukład
Kraków -Marzec 2010

Galeria obchodów 60 lat Oddziału Związku Kynologicznego w Krakowie